Ülkemizde yükselen değer ŞARAP
Taze üzüm suyundaki şekerin fermantasyon yoluyla alkole dönüşmesi ile elde edilen ve birçok çeşide sahip olan medeniyet tarihi kadar eski bir içecektir şarap...
Reşat İlbeyi
Son yıllarda ülkemizde de ilgi görmeye başlayan şarabın tarihçesi günümüzden 7.000 yıl öncesine kadar dayanıyor. Arkeolojik kazılardan ortaya çıkarılan bulgular asma ağacının anavatanının Ön Asya olduğunu gösteriyor. Mezopotamya’da milattan 4000 yıl önce Sümerler tarafından şarap yapıldığı biliniyor. Sümerler’den sonra Hititler, Frigyalılar, Lidyalılar, Likyalılar ve Kapadokyalılar’ın yaşamında da şarap yerini aldı. Osmanlılar’la birlikte dinin etkisiyle Anadolu’da şarap kültürü etkisini yitirdi.
Mısırlılar tarafından Avrupa’ya taşınan şarap, Fransa, İtalya ve Yunanistan’da yine dinin de etkisiyle bugünkü değerine ulaştı. Dünyada bağ alanı ve şarap üretiminde ilk iki sırayı Fransa ve İtalya alıyor. Günümüzün en kaliteli şarapları Fransa’da üretiliyor. Ancak, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Yeni Zelanda, Şili ve Arjantin gibi yeni dünya ülkeleri şarap alanında son yıllarda yükselen bir grafik izlemekte ve oldukça beğenilen şaraplar üretmektedirler.
Şarap üretimi: Asmanın yetiştirildiği bölge, asma çeşidi, iklim koşulları, hasat şekli, mayalanması ve depolanması şarabın kalitesini direkt olarak etkileyen unsurlar.
Üzüm yeteri kadar şeker yoğunluğuna (bome) ulaştığında toplanarak (bağ bozumu) şaraphaneye getirilir. Burada ilk olarak taneler saplarından ayrılır. Daha sonra sırasıyla ezme ve presleme işlemlerine tabi tutulan üzümden elde edilen şıra filtre edildikten sonra mayalanarak fermantasyon tanklarına aktarılır. Fermantasyon sonunda alkol oluşumunu tamamladığında artık şarap elde edilmiştir. Üretilen şarap çelik tanklarda veya meşe fıçılarda dinlendirilir. Dinlendirme süresi şarabın çeşidine ve kalitesine göre değişir. Dinlendirme sonrası filtre edilen şarap şişelenerek ya yıllandırmak için mahzenlerde saklanır veya direkt satışa sunulur.
Alkol derecesi 11 ile 14 derece arasında değişen şarap iki ana kategoriye ayrılmaktadır.
Sofra şarapları
Kalite Şarapları
Bunun dışında şaraplar renklerine ve içerdikleri şeker miktarına göre de sınıflandırılmaktadır.
Renklerine göre şarap çeşitleri;
Beyaz şaraplar
Roze şaraplar
Kırmızı şaraplar
Bulundurdukları şeker miktarına göre şarap çeşitleri;
Sek şaraplar (Litrede 4 gramdan az şeker içerir)
Dömi sek şaraplar ((Litrede 4 ile 18 gram arası şeker içerir)
Tatlı şaraplar (Litrede 18 gramdan fazla şeker içerir)
Ülkemizde şarap üretimi son yıllarda artış göstermiştir.
Başlıca şarap üreticileri Doluca, Kavaklıdere, Tekel, Diren ve Sevilen firmaları. 1999 yılında Türkiye’de kişi başına tüketilen şarap miktarı (ortalama) 0.8 litre. Aynı yılda Fransa’da 65 litre, İtalya’da ise 61 litre. Günümüzde şarap üreticileri arasında adı geçmeyen Türkiye’de 1.200 çeşit üzüm üretilmektedir. Bu kadar çok üzüm çeşidinin olmasına karşın sadece 34 çeşit üzümden şarap yapılmaktadır. Bu üzümlerin 22 tanesi yerli 12 tanesi yabancı cins üzümlerdir.
Beyaz şarap yapılan üzüm çeşitleri; Emir, Narince, Hasandede, Dökülgen, Sultaniye, Misket, Yapıncak, Altıntaş, Beylerce, Kabarcık, Rumi, Akemre üzüm yerli beyaz üzüm çeşitleridir. Semillion Blanc, Sauvignon Blanc, Muscadella, Riesling, Chardonnay ise yurdumuzda üretilen yabancı kökenli beyaz üzüm çeşitleri.
Kırmızı şarap yapılan üzüm çeşitleri; Kalecik Karası, Öküz gözü, Boğazkere, Papaz Karası, Çalkarası, Horozkarası, Sergi Karası, Ada Karası, Karalahana, Dimrit yerli kırmızı üzüm çeşitleri. Cabernet Sauvignon, Merlot, Gamay, Carignane, Grenache, Shiraz yabancı kökenli kırmızı üzüm çeşitleri.
Sonraki sayılarımızda da şarap konusuna devam edeceğiz.
Sağlıcakla kalın...
